ساز فلوت
فلوت (Flute)، از سازهای بادی چوبی (بی‌زبانه یا بی‌قمیش) است که برخلاف دیگر سازهای این دسته، صدای آن نه از لرزش قمیش، بلکه از نوسان هوای دمیده‌شده بر لبهٔ دهنی (یا تیغهٔ هواییِ) ساز تولید می‌شود. این ساز جزء قدیمی‌ترین سازهای بادی محسوب می‌شود و قدمت برخی از انواع آن، که باستان‌شناسان یافته‌اند، به ۵۰٬۰۰۰ سال پیش می‌رسد.
فلوتها در گذشته از جنس چوب ساخته می‌شدند (به همین دلیل در قدیم از آن به عنوان ساز بادی چوبی نام برده می‌شد) ولی امروزه با وجود اینکه این ساز در زمره سازهای بادی چوبی قرار دارد، لیکن ملاک تقسیم‌بندی آن جنس و آلیاژی که در ساخت آن استفاده شده مد نظر نیست; بلکه نحوه تولید صدای آن است.
واژه فلوت در زبان‌های اروپایی به معنای نام کلی سازهای مشابه فلـوت نیز بکار می‌رود. فلوت و ساز شرقی نی هم نوعی فـلوت شمرده می‌شود. به‌طور کلی فلوت و نی سازهایی هم‌خانواده هستند.
ویژگی‌های اصلی فلوت:
- صدای ملایم و لطیف
- گستره صدایی وسیع
- قابل استفاده در موسیقی کلاسیک، جَز، پاپ و فولکلور
- مناسب برای آموزش موسیقی در سنین مختلف
فلوت چینی
چین را می توان یکی از قدیمی ترین کشورها در نواختن آلات موسیقی بویژه فلـوت دانست. در چین فلـوت های مختلفی وجود دارد از جمله:
Dizi: یکی از آلات اصلی موسیقی در چین است. علاوه بر این که از آن در موسیقی سنتی، اپرا و ارکستر استفاده می شود، به کشورهای غربی نیز راه پیدا کرده است. نواختن آن به صورت اریب می باشد. به طور عمده از چوب بامبو (خیزران) ساخته می شود و صدای بسیار زیبایی دارد.
Xiao: سازی بسیار قدیمی می باشد. نواختن آن به صورت عمودی و جنس آن نیز از خیزران تیره رنگ است.
Koudi: از جنس خیزران و بسیار کوچک و نازک می باشد. در سال ۱۹۷۱ توسط یکی از اساتید فلوت Dizi اختراع شد.
فلوت هندی (Bansuri)
این نوع فلـوت در کشورهای هند و پاکستان نواخته می شود. از چوب خیزران ساخته شده و بر روی آن ۶ یا ۷ سوراخ وجود دارد. نواختن آن نیز به صورت اریب می باشد.
اوکارینا (Ocarina)
یکی از قدیمی ترین سازهای موسیقی در جهان می باشد; ۱۲۰۰۰ سال قدمت! گذشته آن به چین برمی گردد ولی به مرور زمان به اروپا نیز راه پیدا می کند. نحوه صدادهی آن تقریبا شبیه به فلوت ریکوردر می باشد. جنس آن معمولا از سفال است ولی با پلاستیک، چوب، شیشه و فلز نیز ساخته می شود. تعداد سوراخهای آن هم ۴ تا ۱۳ عدد می باشد. صدای آن نیز بسیار زیباست.
نگاهی کلی به تاریخچه ساز فلوت و ساختار آن
عمر این ساز به چند هزار سال می‌رسد، ولی نمونه‌های جدید آن با شکل کنونی از اویل قرن هجدهم در ارکستر مورد استفاده قرار گرفته‌اند. فلوت و فلوت کوچک تنها سازهای بادی چوبی هستند که فاقد زبانه می‌باشند. نفس اجرا کننده از راه سوراخی که در کنار لوله (نزدیک سر آن) تعبیه گردیده، وارد لوله می‌شود سپس با باز و بسته کردن سوراخهای متوالی با انگشتان، صدای به وجود آمده را کنترل می‌نمایند.
این ساز عالی ترین و جالب ترین ساز از گروه سازهای (بادی – چوبی) است. این ساز را در ارکستر سمفونیک از شکل آن به آسانی می توان شناخت، زیرا تنها ساز بادی ارکستر است که از پهلو نواخته می شود. گرچه آن را همیشه جزو سازهای (بادی – چوبی) می شمارند ولی این ساز همیشه از چوب ساخته نمی شود. معمولا آن هایی را که در دسته های موزیک نظامی به کار می روند، فلزی و فلوتی که در ارکستر استفاده می شود، ساخته شده از چوب است.
فلوت ریکوردر
نام دیگر آن Fipple Flute یا English Flute است. ساده ترین نوع فلوت می باشد و طرز نواختن آن بصورت مستقیم مانند کلارینت و بسیار ساده است. به علت سادگی نواختن معمولا برای آشنایی کودکان با موسیقی از آن استفاده می کنند. این فـلوت در گذشته بسیار رایج بود و از چوب ساخته می‌شد ولی امروزه از پلاستیک ساخته می‌شود و جزو سازهای بادی چوبی است.
چهار مدل اصلی دارد که عبارتند از:
- Soprano که متداول ترین نوع آن می باشد، صدای آن بسیار زیر و برای ملودی های شاد مناسب است. نت دو اول آن یک اکتاو پایین تر از نت دو میانی می باشد.
- Alto بعد از سوپرانو متداول ترین نوع است.
- Tenor این مدل و مدل باس کمیاب و گران قیمت هستند و صدای بم تری دارند.
- Bass عضوی از این خانواده با صدای بسیار بم و مناسب برای ملودی های غمگین.
ساختمان فلوت به سه قسمت تقسیم می شود:
- head joint یا سر فلوت که جای لب بر روی آن است.
- body یا بدنه که کلید های اصلی بر روی آن قرار دارد.
- foot joint یا قسمت انتهایی فلوت.
بهترین مارک ساز فلوت
از معروفترین برندها میتوان به فلوت ریکوردر پرل، هوهنر، یاماها، ژوپیتر می باشد.
آموزش نواختن فلوت برای مبتدیان
یادگیری فلوت نیازمند تمرین منظم و آشنایی با اصول اولیه است. مراحل آموزش شامل:
- شناخت ساختار و قطعات فلوت
- تمرین نحوه صحیح دمیدن
- آشنایی با نت‌های پایه
- تمرین اجرای آهنگ‌های ساده
- تمرین تکنیک‌های حرفه‌ای مانند Vibrato و Legato
قیمت فلوت در بازار چقدر است؟
قیمت فلوت بستگی به برند، جنس بدنه و کشور سازنده دارد:
|
نوع فلوت
|
قیمت تقریبی (تومان) |
| فلوت آموزشی ساده |
۳ تا ۸ میلیون |
| فلوت نیمه‌حرفه‌ای |
۱۰ تا ۲۵ میلیون |
| فلوت حرفه‌ای |
۳۰ تا ۷۰ میلیون |
نکات مهم هنگام خرید فلوت
- جنس بدنه: نیکل، نقره یا طلا
- تعداد کلیدها: فلوت‌های استاندارد ۱۶ کلید دارند.
- کیفیت کلیدها: کلیدها باید روان و بدون صدا باشند.
- برند معتبر: برندهای مطرح کیفیت و دوام بیشتری دارند.
بهترین برندهای فلوت موجود در بازار
برخی از برندهای معتبر فلوت در بازار:
- Yamaha
- Trevor James
- Pearl
- Gemeinhardt
- Jupiter
تفاوت فلوت کلیددار و بدون کلید
|
ویژگی
|
فلوت کلیددار |
فلوت بدون کلید |
| کنترل نت‌ها |
دقیق‌تر |
محدودتر |
| کاربرد |
موسیقی کلاسیک و رسمی |
موسیقی محلی و فولکلور |
| ساختار |
پیچیده‌تر |
ساده‌تر |
وزن و ابعاد استاندارد فلوت
وزن فلوت معمولی حدود ۳۰۰ تا ۵۰۰ گرم است. طول فلوت استاندارد نیز حدود ۶۷ سانتی‌متر می‌باشد.
انواع فلوت و کاربرد آن‌ها
فلوتها بر اساس اندازه و دامنه صدایی به چند دسته تقسیم می‌شوند:
- فلوت کنسرت (Concert Flute): رایج‌ترین نوع
- فلوت پیکولو (Piccolo): کوچک‌تر، صدای زیرتر
- فلوت آلتو: صدای بم‌تر
- فلوت باس: صدای بسیار بم، مخصوص ارکسترها
آیا فلوت برای کودکان مناسب است؟
بله، فلوت یکی از بهترین سازها برای آموزش موسیقی به کودکان است. البته بهتر است برای کودکان زیر ۱۰ سال از فلوت‌های سبک‌تر و سایز کوچک‌تر استفاده شود.
نگهداری و مراقبت صحیح از فلوت
- پس از هر بار تمرین، فلوت را با پارچه مخصوص خشک کنید.
- از رطوبت و ضربه دور نگه دارید.
- کلیدها را مرتباً بررسی و تمیز کنید.
- از کیف مخصوص برای حمل استفاده کنید.
خرید فلوت: اینترنتی یا حضوری؟
اگر مبتدی هستید، خرید حضوری برای تست صدا توصیه می‌شود. اما اگر نوازنده حرفه‌ای هستید، می‌توانید از فروشگاه‌های معتبر مانند اندلس موزیک به‌صورت اینترنتی خرید کنید.
لوازم جانبی ضروری برای فلوت
- پارچه تمیزکننده داخلی و خارجی
- کیف محافظ
- روغن مخصوص کلیدها
- پایه نگهدارنده فلوت
سبک‌های موسیقی مناسب برای فلوت
فلوت در سبک‌های مختلفی کاربرد دارد:
- موسیقی کلاسیک
- جَز
- پاپ
- فولکلور
- موسیقی درمانی
مزایا و معایب خرید فلوت دست دوم
مزایا: قیمت مناسب‌تر
معایب: احتمال وجود مشکلات فنی در کلیدها و بدنه
تأثیر متریال در کیفیت صدای فلوت
فلوت‌های نیکل قیمت پایین‌تری دارند اما صدای کمتری نسبت به فلوت‌های نقره یا طلا تولید می‌کنند. فلوت‌های نقره بهترین گزینه برای نوازندگان حرفه‌ای هستند.
هزینه کلاس‌های آموزش فلوت
هزینه کلاس‌های فلوت بسته به استاد و محل آموزش بین ۸۰۰ هزار تا ۲ میلیون تومان در ماه متغیر است.
نکات مهم برای یادگیری سریع‌تر فلوت
- تمرین روزانه
- تمرکز بر تنفس صحیح
- گوش دادن به نوازندگی حرفه‌ای‌ها
- شرکت در کلاس‌های تخصصی
تفاوت برندهای ایرانی و خارجی فلوت
فلوت‌های ایرانی عمدتاً برای آموزش مناسب‌اند اما از نظر کیفیت صدا و دوام قابل‌رقابت با برندهای خارجی نیستند.
چالش‌های یادگیری فلوت برای مبتدیان
- کنترل صحیح تنفس
- هماهنگی انگشتان با نت‌ها
- حفظ ریتم و سرعت در نواختن
نکات ایمنی هنگام نگهداری فلوت
- از فشار آوردن به کلیدها خودداری کنید.
- فلوت را در جای خشک نگهداری کنید.
- از وارد آمدن ضربه به بدنه فلوت جلوگیری کنید.
سوالات متداول درباره فلوت
- روش صحیح تمیز کردن فلوت چیست؟
با پارچه نرم و خشک و بدون استفاده از مواد شوینده.
- آیا فلوت نیاز به تنظیمات خاصی دارد؟
بله، تنظیم کلیدها و بررسی سلامت پدها لازم است.
- فلوت برای چه گروه سنی مناسب است؟
برای افراد بالای ۸ سال.
- تفاوت فلوت‌های چینی و آلمانی چیست؟
فلوت‌های آلمانی کیفیت ساخت و صدای بهتری دارند اما قیمت بالاتری دارند.
- نکات حمل و نگهداری فلوت در سفر چیست؟
استفاده از کیف مقاوم و جلوگیری از قرار گرفتن در معرض ضربه و رطوبت.
- آیا فلوت در آب‌وهوای مرطوب آسیب می‌بیند؟
بله، رطوبت می‌تواند به پدهای کلیدها آسیب بزند.
- طول عمر مفید فلوت چقدر است؟
با نگهداری صحیح، بیش از ۱۵ سال.
- منابع آموزشی معتبر برای یادگیری فلوت چیست؟
کتاب‌های تخصصی فلوت، ویدئوهای آموزشی آنلاین و کلاس‌های حضوری.
- بهترین روش خرید اینترنتی فلوت چیست؟
خرید از فروشگاه‌های معتبر مانند اندلس موزیک با تضمین اصالت کالا.
